Are you OK, of hoe eenzaam is het eigenlijk aan de top?

‘Loneliness of Command’ is een bekend en enigszins vanzelfsprekend proces: naarmate je stijgt in de hiërarchie, neemt het isolement toe. Zo zegt Voddé lector aan de Fontys Hogeschool voor HRM en Psychologie in Tilburg. In deze zesde nieuwsbrief deel ik mijn persoonlijke inzichten en ervaringen binnen dit thema.

“The worst part of being at the top is that nobody asks if your ok”

Uit onderzoek is gebleken dat in de eerste 100 dagen maar liefst veertig procent van de nieuwbenoemde leiders teleurgesteld zijn over hun nieuwe functie of teleurstellen in het uitoefenen van hun functie. Deze 40 procent verlaat binnen 12 tot 18 maanden de nieuwe functie.

Wat overkomt je zoal op weg naar de top?

  • Op je weg naar de top heb je vaak je voormalige collega’s achter je gelaten.
  • Een aantal van deze collega’s maken mogelijk deel uit van je huidige MT en je bent nu afhankelijk van de informatie die ze jou doorspelen, en ook of deze informatie compleet en betrouwbaar is.
  • Opeens besef je dat je onder veel meer druk staat, doordat je niet alleen in dienst van je MT en medewerkers bent, maar ook van de aandeelhouders en stakeholders.
  • Er is heel weinig tijd beschikbaar en je moet vertrouwen en afgaan op de informatie die je, (al dan niet) tijdig in handen krijgt. Het feit dat de communicatie en omgang afstandelijker is dan voorheen maakt het niet eenvoudiger.
  • Het vangnet van je team is verdwenen, je ervaart nu druk van onderen en van boven. Iedereen wacht op jouw besluiten, instructies en antwoorden.
  • Er is veel minder tijd voor vrienden, gezin of collega’s om te lachten, te lunchen, te ontspannen
  • Het voelt eenzamer dan verwacht. Je vraagt je, net als ik dat regelmatig deed, misschien af of je een gedragsstoornis moet hebben om te kunnen overleven in de top. Veel van de meest bekende gedragsstoornissen die we tegen komen in de top van het bedrijfsleven hebben namelijk als kenmerk dat je graag alleen opereert.

Start je in een onbekende organisatie in een toppositie, dan spelen er mogelijk andere uitdagingen:

  • Er zijn nauwelijks mensen die je kunnen uitleggen hoe de organisatie werkt, welke cultuur er binnen de organisatie heerst.
  • Het is onduidelijk wie de belangrijkste stakeholders zijn.
  • Je managementteam kijkt eerst de kat uit de boom, houdt informatie bij zich.

Wat zijn de benodigde kwaliteiten en vaardigheden om te overleven in de top?

Een moeilijke jeugd is vaak een vruchtbare voedingsbodem voor bovengemiddelde prestaties als volwassene. Kinderen kunnen bijzondere prestaties ontwikkelen wanneer ze geen of te weinig onvoorwaardelijke liefde of aandacht van hun opvoeder hebben gekregen. Frustraties zetten zich later in het leven om in prestaties.

Ook een gedragsstoornis kan bijdragen aan het bereiken van de top. Om er twee te noemen; Narcisten houden geen rekening met anderen, beslissen bij voorkeur alles alleen. Autisten hebben vaak bijzondere specialismen ontwikkeld en blinken daarin uit. Ze zijn daarnaast ongevoelig voor de mening van anderen over hun gedrag. Wil je zonder mogelijk bovengenoemde ‘voorsprong’ overleven in de top dan is het belangrijk dat je:

  1. Een heel duidelijk beeld hebt van je opdracht en de belangrijkste stakeholders.
  2. Een grote mate van zelfvertrouwen en zelfsturend vermogen bezit.
  3. Direct een goede en betrouwbare indruk maakt.
  4. In staat bent om helder en duidelijk met alle lagen van de organisatie te communiceren.
  5. Snel een duidelijk visie, missie en plan van aanpak klaar hebt.
  6. De cultuur in de organisatie herkent en daar (in eerste instantie) bij aansluit.
  7. Snel weet wie je in de organisatie kunt vertrouwen, zowel persoonlijk als professioneel.
  8. Een gezonde balans tussen leven en werken behoudt.

 Kan een gelukkig mens iets scheppen?

Nog even iets om over te filosoferen: Als het zo eenzaam is in de top zou je je kunnen afvragen of een gelukkig mens iets kan scheppen. Wanneer we naar een groot aantal wereldleiders, of CEO’s van multinationals kijken komen deze vaak niet over als gelukkige mensen.

Kan een eenzaam mens geluk scheppen?

Andersom kun je je ook afvragen of iemand die eenzaam is in de top een gelukkige en succesvolle organisatie kan scheppen. Best lastige stof om over na te denken, veel makkelijker dus om iemand te vinden om dat samen mee te gaan doen.

‘It’s lonely at the top, so you’d better be taking someone with you’

Picture by J.M Verdia

Ik ben van mening dat het voor executives van groot belang is om zich niet eenzaam maar gesteund te voelen en ook om zich zo gelukkig mogelijk te voelen bij het uitoefenen van hun (voorbeeld) functie. Een succesvolle organisatie is een organisatie waar, (zoveel mogelijk) medewerkers zich gelukkig en op hun plaats voelen.

Kies voor een sparringpartner op weg naar de top

Wanneer zich voor jou een nieuwe fase aandient, jij die eindverantwoordelijke functie krijgt, adviseer ik je om een coach te vinden die jou als sparringpartner door die eerste belangrijke 100 dagen heen loodst, die je sparringpartner is in de start en eventueel ook daarna.

Een executive coach kent de klappen van de zweep binnen organisaties en helpt je onder andere bij het in beeld brengen en het optimaliseren van de acht punten die nodig zijn om gelukkig te ‘(over)leven’ in de top en vooral ook te kunnen genieten van het uitzicht vanuit je hoge ‘boom’. Je zoekt een partner, coach die uit ervaring weet dat je soms gelijk een vlinder eerst door een eenzame en donkere periode heen moet gaan alvorens je je vleugels kunt uitslaan en je ‘kleuren’ kunt laten zien.

Voddé deelt mijn aanbeveling. Hij stelt in zijn onderzoek: Zorg voor coaching van beginnende en zittende directeuren. Veel directeuren missen een executive coach. Lees een samenvatting van Richard Voddé zijn onderzoek via: http://www.hrzone.nl/images/PDF/Vodde_Samenvatting_onderzoek_isolement.pdf